Vai trò của biến mô thủy lực trong hệ thống hộp số tự động
Biến mô thủy lực (Torque Converter) là khớp nối thủy lực có chức năng chuyển đổi mô men thủy lực từ động cơ sang hộp số. Biến mô hộp số được cấu tạo nên từ rất nhiều bộ phận khác nhau như: cánh bơm, khớp một chiều, stator… Tất cả những bộ phần này liên kết chặt chẽ với nhau để giúp dòng thủy lực đi vào cánh bơm khiến cánh bơm quay và tạo lực ly tâm lên các bánh tuabin để xe có thể chuyển động.
Cấu tạo bộ biến mô thủy lực
Các chi tiết trong bộ biến mô thủy lực
Cấu tạo biến mô thủy lực là hệ thống các cánh quạt có tác dụng như một chiếc bơm. Hai hệ thống cánh quạt lắp trên 2 nửa của biến mô. Một nửa lắp gắn với trục khuỷu (tuabin) có chức năng nhận năng lượng từ trục khuỷu và truyền sang nửa còn lại (cánh bơm) gắn với trục vào hộp số.
Tốc độ quay của các cánh quạt được điều chỉnh bởi động cơ của mạch thủy động lực học này. Khi dừng xe hoặc người lái đạp phanh, tốc độ của cánh quạt sẽ giảm đi đáng để trong khi cánh bơm vẫn tiếp tục quay. Điều này cho phép biến mô hoạt động như ly hợp trên hộp số sàn, nó cho phép động cơ tiếp tục chạy trong khi xe dừng hoàn toàn.
Các cánh bơm được thiết kế sao cho dòng chảy của dầu từ tuabin truyền năng lượng sang cánh bơm và hồi về tuabin mà không cản trở hoặc làm trễ động cơ. Để làm được điều này, một bánh thứ ba gọi là stator được gắn giữa trên trục truyền của biến mô. Hướng của các cánh trên stator được đặt chính xác sao cho khi dầu tiếp xúc với nó sẽ được hồi về tuabin.
Khi xe ngừng, ly hợp một chiều gắn liền khiến nó ngừng quay, phá vỡ kết nối thủy lực bên trong biến mô. Một khi xe bắt đầu tăng tốc từ điểm dừng, stator bắt đầu quay tự do. Dầu sẵn có trên cánh stator sẽ ép cho dầu truyền từ tuabin sang cánh quạt để tái thiết lập mạch thủy động lực học.
Tham khảo: Hiện Tượng Thủy Kích Là Gì? Xe Ô Tô Ngập Nước Có Sao Không?
5 dấu hiệu hư hỏng liên quan đến biến mô thủy lực
Không dễ dàng để cô lập và chẩn đoán các vấn đề liên quan đến biến mô thủy lực mà không thực hiện việc truyền số và lái xe, nhưng có một số triệu chứng có thể dễ dàng nhận thấy.
Một vài dấu hiệu hư hỏng của biến mô thủy lực bao gồm: rung giật, mất tốc độ, trượt số, khó chuyển số và xuất hiện những âm thanh lạ bất thường.
1. Xe bị mất tốc độ hoặc bị trượt số
Một cánh quạt trong biến mô thủy lực bị hư hỏng có thể làm thay đổi dòng truyền dẫn thủy lực, dẫn đến việc truyền năng lượng bị trì hoãn, các bánh răng có thể bị trượt khỏi nhau.
Việc trượt cũng có thể là do có quá ít hoặc quá nhiều chất lỏng truyền dẫn bên trong biến mô thủy lực. Bạn cũng có thể bị trượt số hoặc bị mất tốc độ hoặc tăng mức tiêu thụ nhiên liệu.
2. Tốc độ xe không ổn định
Công suất đầu ra của biến mô thủy lực không ổn định sẽ khiến tốc độ hộp số tăng hoặc giảm mà không phụ thuộc vào độ mở bướm ga mà sẽ thay đổi ngay khi áp suất thủy lực thay đổi.
Điều này sẽ gây nguy hiểm cho bạn khi lái xe, bạn cần nhanh chóng đưa xe tới garage để kiểm tra sửa chữa biến mô thủy lực trước khi vấn đề này trở nên nghiêm trọng hơn.
3. Xe bị rung
Nếu bộ ly hợp khóa trong biến mô thủy lực hoạt động sai lệch, bạn có thể cảm nhận thấy sự rung động khi tốc độ lên 50-70 km/h, giống như bạn đang đi trên đoạn đường mấp mô với nhiều gồ ghề nhỏ.
Khi chuyển số, ly hợp khóa biến trong biến mô khiến việc chuyển số trở nên khó khăn dẫn đến cảm giác này. Hiện tượng này có thể xuất hiện và dừng đột ngột và không kéo dài, nhưng nếu bạn thấy nó xuất hiện nhiều lần thì hãy kiểm tra lại hệ thống hộp số của xe ngay.
4. Khó vào số
Áp suất thủy lực tại đầu ra của biến mô thấp sẽ khiến cho các bộ ly hợp trong hộp số hoạt động không chính xác vì thế xe sẽ khó chuyển số. Và bạn sẽ cần đạp ga để làm tăng tốc độ đầu vào của biến mô thủy lực thì mới có thể dễ dàng vào số hơn.
5. Âm thanh kì lạ bất thường
Đây không phải là vấn đề ít gặp khi bộ biến mô thủy lực hư hỏng. Những âm thanh có thể xuất hiện do các vòng bi bị vỡ hay các cánh tuabin bị gặp vấn đề.
Tiếng kêu này cũng khá giống với tiếng kêu khi bơm trợ lực tay lái bị thiếu dầu trợ lực. Tiếng kêu sẽ nhỏ khi xe chạy cầm chừng nhưng khi bạn vô số thì tiếng kêu sẽ lớn dần lên. Đó là biểu hiện của một bộ biến mô thủy lực đang bị hư hỏng.
Không lái xe khi biến mô bị hỏng. Lưu ý quan trọng là bộ biến mô thủy lực vẫn có thể hoạt động trong vài tuần hoặc thậm chí hàng tháng trước khi nó bị hư hỏng hoàn toàn. Lái xe với tình trạng này có thể làm cho bộ biến mô bị phá hủy hoàn toàn khi các mảnh kim loại vỡ lọt vào trong dầu. Dầu bị ô nhiễm có thể xâm nhập qua các đường dẫn và gây ra những thiệt hại đáng kể hoặc thậm chí hỏng hóc, biến những hư hỏng đơn giản với biến mô thủy lực thành hư hỏng cả hộp số, làm cho chi phí sữa chữa đắt đỏ. Để ngăn ngừa điều này, hãy tắt động cơ và gọi cứu hộ khi bạn đang trên đường.
