Phát hiện các lỗi hộp số càng sớm thì việc khắc phục sẽ càng đơn giản và ít tốn kém hơn. Sau đây là các bệnh hộp số ô tô thường gặp.
Hộp số ô tô là một bộ phận rất quan trọng trong hệ thống vận hành của xe.
Cấu tạo hộp số ô tô rất phức tạp, gồm rất nhiều chi tiết cơ khí. Do đó, trong quá trình sử dụng xe, nếu không được bảo dưỡng và vận hành đúng cách, hộp số xe ô tô sẽ dễ xảy ra lỗi.
Xe bị chảy nhớt hộp số
Không giống như dầu động cơ, dầu hộp số không bị thiêu đốt. Nhiệm vụ chính của dầu hộp số là bôi trơn, làm mát, giảm ma sát, chống mài mòn, nâng cao hiệu suất bộ truyền động cơ khí…
Với hộp số tự động, dầu nhớt còn giúp truyền lực và hỗ trợ quá trình chuyển số diễn ra trơn tru.
Trong các lỗi hỏng hộp số, xe bị chảy dầu là thường gặp nhất. Dầu hiệu dễ thấy là xe có vết dầu ở gầm xe, dầu chảy nhỏ giọt dưới gầm xe. Nguyên nhân tình trạng này chủ yếu do gioăng bị lão hóa, phớt vênh lệch do va chạm mạnh làm hở gioăng. Rò rỉ dầu hộp số cũng có thể do phớt láp sử dụng lâu ngày không bảo dưỡng hay phớt láp bị rách khi tháo lắp.
Hộp số giảm độ nhạy
Lỗi hộp số giảm độ nhạy tương đối khó phát hiện nếu người lái không thực sự để ý. Khi phát hiện hộp số có vấn đề thì thường đã là lúc xe xuất hiện nhiều dấu hiệu nghiêm trọng hơn như giảm số khó, bị trượt số, không thể chuyển số…
Tất cả các loại hộp số đều được thiết kế nhằm hỗ trợ người lái chuyển số nhanh và hiệu quả nhất. Vì vậy, nếu cảm thấy độ nhạy khi chuyển số giảm đi, không còn nhanh như trước có nghĩa là hộp số xe đang gặp trục trặc, cần được kiểm tra, sửa chữa.
Quá trình chuyển số không còn nhanh nhạy như trước là dấu hiệu nhận biết hộp số đang gặp vấn đề
Với hộp số sàn, người lái xe có thể nhận biết lỗi này thông qua sự ì của xe. Nếu chuyển số, dải vòng tua tăng lên mà xe vẫn bị ì, không đạt hiệu suất như trước thì rất có thể hộp số đã bị lỗi.
Với hộp số tự động, việc kém nhanh nhạy thể hiện rõ ràng nhất ở 2 chế độ lái D – Drive và P – Park. Nếu trong lúc chạy xe, người lái xe số tự động cảm thấy khó khăn khi chuyển từ các chế độ khác về 2 chế độ này thì có nghĩa là hộp số đang gặp vấn đề, cần đưa đi kiểm tra để biết rõ nguyên nhân.
Xe bị rung, cần số xe bị rung
Với mỗi loại hộp số, hiện tượng rung giật sẽ khác nhau. Với hộp số sàn, xe thường bị rung giật khi chuyển sang số mới. Còn với hộp số tự động cũng tương tự, dễ thấy nhất khi xe tăng giảm tốc.
Khi xe di chuyển, nếu hộp số bị lỗi, người lái sẽ nhận thấy vận tốc thực tế của xe không tương ứng với tốc độ của động cơ. Nguyên nhân có thể do bánh răng, vòng đai, trục quay, các đĩa ma sát bị ăn mòn… Hay cũng có thể vì các van điện tử bị hư hỏng ở một cấp số nào đấy.
Xe bị trượt số/nhảy số
Với xe ô tô số sàn, nếu hộp số hoạt động bình thường, xe sẽ chạy với số mà người lái chọn cho đến khi có lần điều chỉnh tiếp theo. Nhưng nếu hộp số bị lỗi, xe có thể tự động nhảy số bất thình lình, thậm chí tự đẩy cần chuyển số về số “mo”.
Xe số sàn bị trượt số chủ yếu là do ly hợp bị trượt. Có rất nhiều nguyên nhân trượt ly hợp như:
Đĩa ma sát, đĩa ép, bạc đạn bitê, bạc đạn bánh đà… bị mòn. Theo khuyến cáo của nhà sản xuất nên thay đĩa ma sát sau mỗi 30.000 – 50.000 km. Nếu thường xuyên để chân lên bàn đạp ly hợp khi không dùng cũng khiến đĩa ma sát nhanh mòn.
Đĩa ma sát bị dính dầu do dầu hộp số rò rỉ làm ly hợp bị trượt.
Đĩa ép yếu, lò xo trên đĩa ép bị hỏng, không đủ sức, làm đĩa ma sát bị trượt khiến cho oto dễ bị hư hỏng nặng.
Để kiểm tra có phải ly hợp hộp số sàn bị trượt hay không rất đơn giản. Người lái để xe ở số 3 và nổ máy xe. Nếu ly hợp bình thường xe sẽ không di chuyển. Còn nếu ly hợp trượt thì tốc độ động cơ sẽ tăng cao, xe chuyển động và xuất hiện mùi khét ở khoang động cơ.
Có nhiều nguyên nhân khiến xe bị trượt hộp số
Lỗi xe bị trượt số cũng khá phổ biến ở xe hộp số tự động, nhất là xe hộp số vô cấp CVT. Nếu hộp số hoạt động bình thường, xe sẽ tự động chuyển số theo tốc độ. Nhưng khi hộp số bị trượt, động cơ không thể truyền công suất đến các bánh xe. Điều này khiến tốc độ xe không tương thích với tốc độ động cơ. Nguyên nhân khiến xe số tự động bị trượt hộp số có thể do dầu hộp số bị rò rỉ làm kín đầu trục sơ cấp và phốt cầu.
Xe bị trượt hộp số khá nguy hiểm bởi có thể khiến người lái bị mất kiểm soát với chiếc xe, khó chủ động trong các tình huống khẩn cấp. Do đó, nếu phát triển xe bị trượt số cần lập tức đưa xe đến các trung tâm bảo hành để xử lý, tránh những sự cố không mong muốn.
Xe khó vào số/không vào số được
Lỗi này thường thấy ở xe hộp số sàn (số tay). Người lái sẽ khó hoặc không thể chuyển từ cấp số này sang cấp số khác hoặc thậm chí về “mo” dù đã ngừng đạp côn và gạt cần số. Nếu xe khó vào số hay không vào số được thì chắc chắn hộp số xe đang có vấn đề.
Có nhiều nguyên nhân khiến xe khó vào số hay không vào số được như:
Dây cáp chuyển số bị lỏng hoặc bị mòn, bộ đồng tốc bị mòn…
Xe bị chảy dầu hộp số khiến mức dầu thấp, xe đã lâu không thay dầu để dầu cạn hay dầu biến chất, thay dầu không đúng chủng loại…
Cảm biến hộp số bị lỗi. Với xe ô tô số tự động, cảm biến hộp số đóng vai trò rất quan trọng giúp bộ điều khiển điện tử đưa ra các xử lý chuyển số phù hợp. Nếu xe bị lỗi cảm biến hộp số đồng nghĩa việc chuyển số cũng sẽ gặp vấn đề
Nguyên nhân gây tiếng kêu trong hộp số thường thấy nhất là do thiếu dầu bôi trơn trong hộp số. Trong hộp số, khi các bánh răng ma sát liên tục mà lượng dầu bôi trơn thấp hay dầu nhớt không đạt chuẩn sẽ gây ra tiếng kêu. Với xe số sàn, nếu tiếng kẹt xuất hiện dù đã cắt hết côn thì phần nhiều là do thiếu dầu hộp số.
Ô tô vào số bị kêu thường do thiếu dầu hộp số
Tiếng kêu trong hộp số cũng có thể do bánh răng của hộp số bị mòn. Riêng với xe số sàn, có thể kiểm tra nếu có tiếng kêu ở vị trí số nào khả năng cao là bánh răng ở cấp số đó bị mòn.
Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khiến hộp số ô tô kêu như: bộ đồng tốc bị mòn, hộp số bị đặt sai, bạc đạn bị mòn… Bên cạnh đó cũng có thể do một số lý do khác như: khớp các đăng trong bị mòn, cao su chân máy hay hộp số bị lỏng, bộ vi sai gặp vấn đề…
Với dòng xe số sàn, bên cạnh lỗi hộp số, tiếng kêu trong xe cũng có thể xuất phát từ côn. Dấu hiệu phân biệt đơn giản nhất giữa 2 lỗi hỏng này là việc người lái đã nhấn hết chân côn nhưng côn không tự cắt, khi xe sang số phát ra tiếng rít.
